Έρευνες του ΟΗΕ καταγράφουν 50.000 γυναικοκτονίες κάθε έτος, δηλαδή 137 γυναίκες δολοφονούνται κάθε ημέρα με αυτό τον τρόπο. Στην Ελλάδα, τα τηλεφωνήματα στην γραμμή 15900 αυξήθηκαν κατά 230% κατά την διάρκεια του πρώτου lockdown και το 84% αφορούσαν ενδοοικογενειακή βία ενώ από το 2016 και μετά παρατηρείται σταθερή αύξηση των γυναικοκτονιών. Το 2020 δολοφονήθηκαν δέκα γυναίκες και φέτος σε μια περίοδο επτά μηνών έχουν σκοτωθεί επτά γυναίκες από τους άντρες/συντρόφους τους.
Προφανώς η πανδημία δεν είναι η αιτία της ενδοοικογενειακής βίας. Όμως στις συνθήκες της πανδημίας υπάρχει η πιθανότητα να αυξηθεί η συχνότητα της κακοποιητικής συμπεριφοράς από αυτούς που ασκούσαν από πριν οποιασδήποτε μορφής βία, πολλοί από τους οποίους γίνονταν ακόμη πιο βίαιοι λόγω του άγχους και του φόβου για την πανδημία, για το μέλλον, για την εργασία τους.
Η έμφυλη βία είναι το έσχατο μέσο κυριαρχίας, ένας τρόπος κοινωνικού ελέγχου, ο πιο βίαιος στην πραγματικότητα τρόπος να διατηρηθεί ο έλεγχος. Και η πιο ακραία εκδήλωση της είναι η γυναικοκτονία.
Η έμφυλη βία αποτελεί ουσιαστικά το σύμπτωμα της πατριαρχίας. Και εμείς αντιδρούμε και προσπαθούμε να θεραπεύσουμε τα συμπτώματα αλλά ξεχνάμε ότι η ανισότητα των φύλων είναι η αιτία της. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) η γυναικοκτονία είναι πιο συνηθισμένη σε χώρες με μεγαλύτερη φυλετική ανισότητα και μικρότερη γυναικεία κυβερνητική εκπροσώπηση αλλά και για να μειωθεί η ενδοοικογενειακή βία χρειάζεται η ισότητα των φύλων να εμπεδωθεί ατομικά και κοινωνικά.
Για να «προστατευθούμε» μας μαθαίνουν από μικρά κορίτσια να συρρικνώνουμε την ζωή μας ενώ λίγα γίνονται για να εκπαιδευτούν τα αγόρια να σέβονται τα κορίτσια αλλά και να αντιδρούν όταν βλέπουν τέτοιες συμπεριφορές από άλλους. Ανταλλάσουμε την ελευθερία μας με την ασφάλεια, όταν μαθαίνουμε να σχεδιάζουμε διαδρομές σε δρόμους και δημόσιους χώρους για να μπορούμε να κινούμαστε ασφαλείς, να κρατάμε τα κλειδιά μας για αυτοάμυνα και να είμαστε έτοιμες να το βάλουμε στα πόδια με την υποψία κινδύνου.
Όμως η συζήτηση για το τι μέτρα προστασίας μπορούμε να πάρουμε μεταθέτει σε εμάς μέρος της ευθύνης ενώ αυτό που απαιτείται είναι θεσμικές και κοινωνικές αλλαγές τέτοιες ώστε καμία μορφή έμφυλης βίας να μην είναι ανεκτή.
Το νομικό θεσμικό πλαίσιο είναι προφανώς ένας παράγοντας για την υποστήριξη και την αρωγή των θυμάτων αλλά η αλλαγή θα έρθει με την ανατροπή συστημάτων, νοοτροπιών και με το σπάσιμο των στερεοτύπων και αυτό επιτυγχάνεται μέσω της εκπαίδευσης. Ο ρόλος του σχολείου μπορεί να είναι καταλυτικός μέσω δράσεων και μαθημάτων στοχευμένων στις προκαταλήψεις για τα φύλα, στην σεξουαλικότητα, στις έννοιες της συναίνεσης, της αυτοδιάθεσης κλπ.
